Pstrążna to niewielka wioska położona w zachodniej części Gór Stołowych, na wysokości 560 m n.p.m., 7 kilometrów od Kudowy, 2,5 kilometra od czeskiego Machowa. Początkowo była małą placówką husytów, którzy tu schronili się przed prześladowaniami po śmierci Jana Husa, potem ostoją braci czeskich i ewangelików reformowanych.

Ziemia Kłodzka (jak zresztą cały Śląsk) była od początków terenem wpływów czeskich, niemieckich i polskich, miejscem rywalizacji tworzących się w średniowieczu organizmów państwowych, a prowadzący z Polski przez Kraków i Kłodzko do Pragi szlak handlowy był najważniejszą europejską drogą z północy na południe.

Pierwsze wzmianki o Pstrążnej pochodzą z 1447 roku. Opierające się na ustnych przekazach, kroniki Bergmana (Bergmanový letopisý) potwierdzają, że mieszkali tu husyci. Wtedy to – wraz z większą i położoną niżej wsią Czermną – Pstrążna weszła w skład hrabstwa kłodzkiego, a następnie powiększyła zasób dóbr nachodzkich, należących do rodziny Trcków. Po klęsce braci czeskich pod Białą Górą w 1620 roku, wraz z całym terytorium ówczesnych Czech, znalazła się pod panowaniem Habsburgów.

Z przekazów historycznych dowiedzieć się można, że w 1747 roku mieszkało tu czterech kmieci i dziesięciu zagrodników, a w 1765 – pięciu kmieci i dwudziestu pięciu zagrodników. Tak niewielka liczba mieszkańców to skutek prześladowań religijnych, które nie ominęły wioski. W 1760 roku, jak pisze pastor Bergman, „odebrano im wszystkie pisma i spalono przy kościele w Czermnej, a niektórych mieszkańców zakuto w kajdany i pognano do Wiednia i Siedmiogrodu”.

W następstwie tzw. wojny siedmioletniej w 1763 roku katolicka Austria utraciła tę cześć ziem na rzecz protestanckich Prus. Z Czech ruszyła fala emigracji religijnej i w 1787 roku zasiliła m.in. Pstrążną. Wieś liczyła już 135 mieszkańców. Wraz z położoną jeszcze wyżej Bukowiną i pobliską Czermną, Pstrążna stanowiła jedną parafię. Odrębnymi parafialnymi jednostkami administracyjnymi Pstrążna i Bukowina stały się na początku XIX wieku. Silne więzy połączyły ją też z nowo utworzonym zborem czeskobraterskim w Husincu koło Strzelina. Emigranci osiedlali się na górnym końcu wsi pod Szefelem. Pierwsze rodziny, pochodzące z okolic Hradca Kralove, nosiły nazwiska: Cvikýř, Kolačný, Duchač, Lelek, Beneš, Houštka. Początkowo uważali się za „lud biblijny”, dopiero potem nastąpił rozłam – większość ewangelików przyjęła naukę reformowaną, mniejszość pozostała luterańska. Nabożeństwa w Pstrążnej odprawiali zarówno kaznodzieje z czeskiego zboru luterańskiego w Ziębicach (Munsterberg), jak i kaznodzieje z czeskiego zboru reformowanego w Husincu.

Oba wyznania starały się o własny kościół. Najbardziej do jego budowy przyczynił się kaznodzieja czeskiego zboru luterańskiego z Ziębic, Jan August Pokorny. Zbiórkę na budowę prowadził w całych Prusach. Kościół miał stanąć w Pstrążnej i – zgodnie z umową z maleńkim zborem luterańskim w tej wsi – służyć obu wyznaniom. Wbrew oczekiwaniom, budowę rozpoczęto w Dużej Czermnej (czyli Niemieckiej Czermnej), a kiedy miejsce okazało się nieodpowiednie, przerwano ją, mimo że mury doprowadzono już do wysokości okien. Wskutek nalegań pastora Pokornego nowy kościół wzniesiono w Kudowie na Górze Parkowej w 1799 roku.

Luterańskie wyposażenie kościółka w Kudowie i uciążliwa dla ludzi starszych i chorych droga skłoniły ewangelików reformowanych w Pstrążnej do budowy własnego, „biedniutkiego kościółka”. Pozwolenie na budowę otrzymano w 1811 roku, ale dopiero w 1813 budowę rozpoczęto i ukończono. W roku 1817 zbudowano pod jednym dachem plebanię i szkołę. Ośrodkiem dla ewangelików stała się Pstrążna w roku 1829, kiedy to 12 III ukazał się dekret królewski o ustanowieniu parafii, jednak dopiero w 1830 roku, po zawarciu ugody między luteranami a reformowanymi o wyposażeniu kościoła i porządku nabożeństwa, skierowano do Pstrążnej pierwszego pastora – Ernsta Josefa Bergmana.

Za czasów pastora Bergmana (1 IX 1847 roku) położono kamień węgielny pod nowy murowany kościół, ponieważ kościołek z 1813 roku zaczął się osuwać i nie wystarczał już na potrzeby rosnącego zboru. Nowy kościół oddano do użytku 24 września 1848 roku. Dzień wcześniej w starym kościółku odbyło się ostatnie nabożeństwo z konfirmacją. Kościół został wzniesiony ze składek miejscowych wiernych, ale przy poważnym wsparciu ze strony organizacji miedzykościelnej „Gustav Adolf Werk". Wybudowaną pod jednym dachem plebanię i szkołę z 1817 roku zastąpiono w 1876 dwoma nowymi budynkami.

Powstanie Pstrążnej i życie jej mieszkańców opisał pastor Bergman w Letopisie, czyli kronice zatytułowanej Roczniki ewangelicko-chrześcijańskiej miejscowości Pstrążna. Pamięć o tym pastorze – po jego wyjeździe do Ameryki 2 października 1849 roku – długo żyła we wspomnieniach tamtejszych mieszkańców.

W 1825 roku żyło w Pstrążnej 252 mieszkańców, w 1840 – 349. Pstrążna mogła się poszczycić własna szkołą, w której uczono w języku czeskim, lecz nacisk germanizacyjny ze strony pruskiej administracji nasilał się i był nie do odparcia. W 1866 roku zakazano nauczania w języku czeskim.

Wiek XIX był czasem rozwoju i pomyślności gospodarczej Pstrążnej. Pracowała tu duża tkalnia ręczna (na 156 krosien), był kamieniołom, w latach 1843-1875 eksploatowano dwie kopalnie węgla kamiennego. Niektórzy mieszkańcy znajdowali też zatrudnienie w szybko rozwijającym się modnym uzdrowisku – Kudowie. W 1910 roku Pstrążna miała największą w swych dziejach liczbę mieszkańców – 744 osoby.

Po 1918 roku, jako graniczna wieś z Czechosłowacją, Pstrążna pozostała w obrębie Niemiec. W 1932 władze niemieckie ostatecznie zabroniły nabożeństw w języku czeskim, a w rok później przemianowały wieś na Straussdörfel. W 1937 roku kazania głoszono już wyłącznie po niemiecku. W przededniu II wojny światowej wieś liczyła 566 osób, 60 gospodarstw, działały dwie szkoły: ewangelicka i katolicka, piekarnia, masarnia, poczta. <

II wojna światowa ominęła wieś. Życie toczyło się tylko z pozoru jak dawniej, bo bez mężczyzn – wszyscy zostali wcieleni do Wehrmachtu. Burzliwą zmianę przyniósł rok 1945. Nie wszyscy mężowie, bracia i synowie powrócili z wojny, niektórzy wracali z syberyjskiej niewoli aż do lat 50. Za to napłynęła ludność polska z centrum kraju, a przede wszystkim przesiedleńcy z dawnych ziem wschodnich. Zaczęto wyrzucać „Niemców” z ich odwiecznych siedzib. Dla potomków pierwszych osadników Pstrążnej z XVIII wieku nie było we wsi miejsca. Zaczęli więc wyjeżdżać do Czech i Niemiec. Pstrążna wyludniała się. Po wojnie zbór reformowany liczył jeszcze około 150 osób, dzisiaj jest ich zaledwie kilkunastu.

Budynek plebani, który przez kilka powojennych lat służył Kościołowi jako dom kolonijny, został odebrany przez państwo w latach 60. i niedługo potem spłonął. Konsystorz zakupił w 1987 roku inny budynek, który po remoncie ma być ośrodkiem wypoczynkowym i katechetycznym. Nazwany został „Kalwinką”. Obecnie jest on w trakcie remontu. Uroczyste otwarcie i oddanie do użytku planowane jest na czerwiec 2002 roku.

Urząd duchownego pełnili w Pstrążnej w latach 1830-1946 na przemian pastorzy luterańscy i reformowani.

W latach 1947-1952 zbór obsługiwany był przez duchownego luterańskiego z Kłodzka ks. Tyca. Od 1953 roku dojeżdżali do Pstrążnej na nabożeństwa reformowane kolejno księża: Władysław Paschalis, Paweł Fibich, Zdzisław Tranda. W latach 1975-1978 regularnie odwiedzał Pstrążną ks. Mirosław Danyš, a od początku lat 80. Władysław Scholl. W roku 1990 administratorem parafii został ks. Mirosław Jelinek, dojeżdżający z Zelowa.

11 czerwca 1995 roku odbyło się wprowadzenie na urząd nowego, stałego duchownego Pstrążnej i Strzelina, ks. Michała Jabłońskiego.

W 1998 roku parafia uroczyście obchodziła 150-lecie swego kościoła.

Od 1996 roku w Pstrążnej organizowane są letnie obozy młodzieżowe skupiające tych, którym bliska sercu jest idea renowacji „Kalwinki”. Przyjeżdżają do parafii Holendrzy, Koreańczycy, Niemcy i młodzież z Kościoła w Polsce. Pomagają prowadzić remont sposobem gospodarczym, pracują.

Adres parafii:
Parafia Ewangelicko-Reformowana
Pstrążna 25
57-350 Kudowa Zdrój
Tel./Fax: (74) 8666 065
Tel. kom. 0 661 829 388
www.kalwinka.info

Administrator Parafii
Ks. Krzysztof Góral
Parafia Ewangelicko-Reformowana w Kleszczowie
97-410 Kleszczów
ul. Słoneczna 4
tel. fax (44) 731 38 18; 0603 954 945
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Administrator Ośrodka Katechetyczno-Wypoczynkowego „Kalwinka”
Paweł Pawlik
Tel./Fax: (74) 8666 065
Tel. kom.: 0 661 829 388
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.kalwinka.info

Kolegium Kościelne
Prezes: Wioleta Suzańska, tel. (74) 8666 024
Wiceprezes: Elżbieta Smolarska, tel. (74) 8661 680

Nabożeństwa odbywają się raz w miesiącu o godz. 16.00 (w okresie jesienno-zimowym w „Kalwince”, w okresie wiosenno-letnim w kościele)